Επένδυση στη γνώση

T​​ο 1,9% είναι πάρα πολύ μικρό για μια χώρα σαν την Ελλάδα, ειδικά όταν η υπόλοιπη Ευρώπη έχει πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι άλλωστε μία χώρα που έχει χάσει το 25% του ΑΕΠ της μέσα σε μία δεκαετία. Θα έπρεπε συνεπώς να λειτουργεί το σύνδρομο του συμπιεσμένου ελατηρίου, να αρχίσει ένας ενάρετος κύκλος ανάπτυξης που θα επιταχύνεται όσο περνάει ο καιρός. Το 1,9% είναι στην ουσία ένα σύρσιμο, είναι το λιγότερο που μπορεί να πετύχει μία οικονομία που έπιασε πάτο.

Ενα κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσον μπορούμε να πετύχουμε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης φορώντας τον «ζουρλομανδύα» των εξωφρενικών στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Σίγουρα αποτελούν ένα παράλογο φρένο, που δύσκολα όμως μπορεί να αρθεί μέσα στην παρούσα γερμανική πολιτική συγκυρία.

Για να πετύχουμε, όμως, πιο φιλόδοξους στόχους πρέπει να αλλάξουμε εμείς. Οχι μόνο κυβέρνηση, αλλά και μυαλά και θεσμούς. Η σημερινή κυβέρνηση έκανε τη μεταστροφή της, και στα λόγια, ενίοτε και στην πράξη, στηρίζει τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα. Δεν έχει όμως καταφέρει να πείσει ότι είναι έτοιμη να συγκρουσθεί με τις ιδεοληψίες και το DNA της. Ισα ίσα, όσο πλησιάζουν οι εκλογές, τόσο επιστρέφει στον παλιό «καλό» εαυτό της υποσχόμενη τα πάντα σε όλους τους «πελάτες». Οι διεθνείς επενδυτές έχουν κουρασθεί με την Ελλάδα και δεν έχουν υπομονή για άλλα λόγια. Περιμένουν πράξεις και μάλιστα θεαματικές. Κάποιοι αγοράζουν ακίνητα και επενδύουν στον τουρισμό. Δεν φτάνει όμως αυτό.

Aκούμε εδώ και δεκαετίες για τομείς που μπορούν να φέρουν γρήγορα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η δημιουργία ιδιωτικών ή μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων πιστεύεται ότι θα προσέθετε ποσοστό 2%-3% στο ΑΕΠ. Θα μπορούσαν εύκολα να προσελκύσουν Ελληνες του εξωτερικού, να οργανώσουν ερευνητικά ιδρύματα αιχμής και να καταστούν σημαντικά κέντρα για όλη την περιοχή. Το Σύνταγμα αποτελεί εμπόδιο, όμως παρ’ όλα αυτά υπάρχουν τρόποι να υλοποιηθεί ένα φιλόδοξο τέτοιο σχέδιο. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός σε συνάντησή του με Ελληνα ομόλογό του τού είπε «δώσε μου τα πιο καλά μυαλά που έχει η χώρα σου και θα διπλασιάσω το ΑΕΠ σας σε λίγα χρόνια».

Η αλήθεια είναι ότι τα βαρίδια είναι ακόμη εκεί, μετά την κρίση και τα μνημόνια. Ξένοι επενδυτές βρίσκονται συνεχώς μπλεγμένοι με δικαστικές περιπέτειες και απρόσμενες αλλαγές νόμων και κανονισμών. Το ελληνικό βαθύ κράτος συνεχίζει να τους βλέπει σαν εχθρούς, οχυρωμένο πίσω από το –δήθεν– δημόσιο συμφέρον. Δεν φτάνει λοιπόν μόνο να αλλάξουμε κυβέρνηση για να πετύχουμε θεαματικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Οι αλλαγές που απαιτούνται είναι βαθιές, σε όλα τα επίπεδα. Αν δεν τις πετύχουμε, θα συνεχίσουμε να σερνόμαστε.