Μια κορδέλα ή ένα καπέλο;

Μια κυρία έδωσε στον Νταλί μια κορδέλα και του ζήτησε να της φτιάξει ένα καπέλο. Ο μεγαλοφυής εκκεντρικός υπερρεαλιστής με λίγες, επιδέξιες κινήσεις, έφτιαξε ένα κομψοτέχνημα.

Όταν η κυρία τον ρώτησε πόσο κάνει, της απάντησε ένα πολύ υψηλό ποσό.

«Μα είναι μόνο μια κορδέλα», είπε η γυναίκα.

Τότε ο Ισπανός πολυσχιδής καλλιτέχνης με το ανεξάντλητο τάλαντο, με λίγες κινήσεις έλυσε το καπέλο σε κορδέλα και της το έδωσε. «Φτιάξτε το μόνη σας».

Με τι φτιάχνεται μια ιστορία; Τα ίδια υλικά προσλαμβάνονται διαφορετικά στην πορεία. Μια κορδέλα ή ένα καπέλο είναι η υπόθεση Novartis; Και τα δύο, αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις για την ποινική εμπλοκή προστατευόμενου μάρτυρα. Αλλάζουν απλώς θέσεις, «όποτε αυτό βολεύει τις ανάγκες της κάλπικης διπολικής αντιπαράθεσης», όπως σχολιάζει το ΚΚΕ. «Όσοι χαρακτήριζαν τους προστατευόμενους μάρτυρες “ήρωες” (βλέπε ΣΥΡΙΖΑ), τώρα τους αποδοκιμάζουν κι εκείνοι που τους αφόριζαν (βλέπε Ν.Δ.), τώρα τους υιοθετούν».

Κορδέλα, τρέλα και καπέλα, «ενώ την ίδια στιγμή διάφοροι κρατικοί παράγοντες προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε κυβερνήσεις και εταιρείες μειώνοντας τις κοινωνικές δημόσιες παροχές υγείας».

Ποιοι παράγοντες; Άτυποι σύμβουλοι υπουργών. Τι σημαίνει «άτυπος» σε δημοκρατική Πολιτεία είναι μια άλλη εξίσου σημαντική ιστορία για όσους διατηρούν ακόμη για τους θεσμούς μια κάποια ευαισθησία. Άτυπος=παραθεσμός αδιάφανος.

Πολλά τα σκοτεινά και αντί να συμπληρώνονται, διευρύνονται τα κενά. Πόσοι κατάλαβαν γιατί ο μάρτυρας, κατηγορούμενος πλέον, επέλεξε να είναι προστατευόμενος στην Ελλάδα, αλλά όχι στις ΗΠΑ,όπου η προστασία μαρτύρων μετρά αξιοπιστία και χρόνια; Επίσης, γιατί από επώνυμος μάρτυρας -έδωσε κατάθεση στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για την Υγεία- μπήκε στο πρόγραμμα εδώ, ενώ μίλησε και στο FBI, χωρίς την «κουκούλα» να φοράει; Είπε τα ίδια ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού; Ρωτώ, γιατί οι Αμερικανοί δεν ψωνίζουν ό,τι τους σερβίρουν στη γραμμή και διότι ο κοσμήτορας έχει σχέση εργασίας με αμερικανική μεγάλη εταιρεία. Επίσης, πότε προέκυψε ένδειξη εμπλοκής του; Μπερδεμένα πράγματα. Ο λόγος τώρα στους εισαγγελείς. Οι κακόφωνοι ν’ αφήσουν τις κορόνες για τους επιμελείς.

Εξίσωση με πολλούς αγνώστους

Η μόνη ασφαλής πρόβλεψη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2019 είναι ότι δεν μπορεί να γίνει καμία πρόβλεψη. Είναι τόσο πολλοί και τόσο καθοριστικοί οι αστάθμητοι παράγοντες, ώστε ακόμη και η πιο συντηρητική, αισιόδοξη ή απαισιόδοξη, εκτίμηση να μπορεί να χαρακτηριστεί ως υψηλού ρίσκου. Το 2019 είναι εκλογική χρονιά για την Ελλάδα και μάλιστα πολλαπλά, καθώς δεν υπάρχει κάλπη που δεν θα στηθεί μέσα στους μήνες που έρχονται. Αυτό και μόνο το στοιχείο θα αρκούσε για να καταστήσει την όποια πρόβλεψη παρακινδυνευμένη. Ακόμη και σε περιβάλλον μεταμνημονιακής εποπτείας -όπου λογικά περιορίζονται οι πιθανότητες δημοσιονομικού εκτροχιασμού λόγω εκτεταμένων προεκλογικών παροχών- υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος η πολύμηνη πολιτική αβεβαιότητα να επηρεάσει τις επενδύσεις, την κατανάλωση, αλλά και άλλους κρίσιμους δείκτες της οικονομίας.

Δεν είναι όμως μόνο οι εκλογές. Υπάρχουν άλλοι αστάθμητοι παράγοντες οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν καθοριστικά την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, ο κατάλογος περιλαμβάνει μεταβλητές για τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει κάτι: ευρωεκλογές, Brexit, εμπορικός πόλεμος, χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης στην Ευρώπη, δυσμενείς συνθήκες στις διεθνείς αγορές θα επηρεάσουν μια χώρα που περιμένει πολλά και από τον τουρισμό, και από την προσέλκυση επενδύσεων, και από την αύξηση των εξαγωγών.

Αν στον κατάλογο των αστάθμητων παραγόντων προστεθούν και οι υπό έκδοση δικαστικές αποφάσεις για τις αναδρομικές διεκδικήσεις δώρων και κομμένων αποδοχών -το δημοσιονομικό κόστος μπορεί να φτάσει στα 6 δισ. ευρώ ετησίως-, τότε έχουμε μια σαφή εικόνα για τους αστάθμητους παράγοντες.

Το περιβάλλον είναι ούτως ή άλλως ρευστό. Η πορεία της ελληνικής οικονομίας ούτως ή άλλως παραμένει στο μικροσκόπιο, καθώς ειδικά οι αγορές θέλουν να πειστούν ότι οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα δεν θα ολισθήσουν και πάλι στα μονοπάτια που οδήγησαν στην πρωτοφανή οικονομική κρίση της τελευταίας 10ετίας. Αυτό καθιστά ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη, το οικονομικό επιτελείο να αποφύγει το επόμενο διάστημα τις ενέργειες που θα προκαλέσουν ένα νέο κύμα αμφισβήτησης. Η ανάγκη για σωστό σχεδιασμό, έγκαιρη ενημέρωση για τις σχεδιαζόμενες πολιτικές και για αποφυγή των «σειρήνων» για ευκαιριακές, προεκλογικού χαρακτήρα παροχές γίνεται μεγαλύτερη από ποτέ. Σε συνθήκες αβεβαιότητας, το λάθος μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβά. Οι καιροί άλλαξαν, γι’ αυτό και απαιτούνται άλλα ήθη…

Πολλά τα ανοιχτά μέτωπα του 2019

Τι επιφυλάσσει το 2019 για τον κόσμο; Πολύ σύντομα θα μάθουμε. Σε επίπεδο οικονομικών εξελίξεων, πολλά είναι τα ερωτήματα που αναζητούν απάντηση. 

Πού βαδίζει η παγκόσμια οικονομία; 

Θα επαληθευθούν οι προβλέψεις για επιβράδυνση; 

Τι θα κάνουν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες; 

Άραγε η Φέντεραλ Ριζέρτ οδεύει προς το τέλος του κύκλου αύξησης επιτοκίων; 

Μήπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προετοιμάζεται, μετά το τέλος του προγράμματος QE, για την πρώτη αύξηση στο κόστος δανεισμού από το 2011; 

Και, το σημαντικότερο, ποια θα είναι η εξέλιξη του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, των δύο ισχυρότερων οικονομικών υπερδυνάμεων; 

Οι προκλήσεις πολλές, οι εστίες αβεβαιότητας αυξημένες και οι χρηματιστηριακές αγορές σε κατάσταση νευρικής κρίσης, με τις μαζικές απώλειες των συνεδριάσεων του Δεκεμβρίου να χαλάνε το «πάρτι» των προηγούμενων ετών, ένα πάρτι που είχε ως σημείο εκκίνησης τις σκοτεινές ημέρες του Μαρτίου 2009, για να συνεχισθεί με αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ και σωρευτικά κέρδη για τις αμερικανικές μετοχές περίπου 250%. 

Οι επιδόσεις της παγκόσμιας οικονομίας και τα επόμενα επεισόδια στον σινο-αμερικανικό εμπορικό πόλεμο θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό και τις τάσεις στις διεθνείς αγορές. 

Πράγματι, οι αναλυτές εμφανίζονται επιφυλακτικοί, αναμένοντας ότι η παγκόσμια οικονομία θα κατεβάσει ταχύτητα.  

Παρ’ όλα αυτά, οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αν και αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, κάνουν λόγο για ανάπτυξη κοντά στο 3,7%.  

Αυτό σημαίνει ότι η παγκόσμια οικονομία διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος της δυναμικής της και, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν διατρέχει τον κίνδυνο ύφεσης. 

Τι θα γίνει με τον εμπορικό πόλεμο; 

Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα του 2019. Και το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής απάντηση είναι λόγος ανησυχίας.  

Η «ανακωχή» μεταξύ του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Κινέζου ομολόγου του, Σι Τζινπίγκ, είναι ενθαρρυντικό σημάδι. Από την άλλη, ο Τραμπ απέδειξε πολλάκις στη διάρκεια του 2018 ότι είναι απρόβλεπτος. 

Μέσα σε όλα αυτά, το 2019 η Βρετανία θα αποχωρήσει οριστικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση.  

Μπορεί οι πιθανότητες για ένα Brexit να είναι αυξημένες, επικρατεί όμως συγκρατημένη αισιοδοξία μεταξύ των οικονομολόγων ότι θα αποφευχθεί το σενάριο της καταστροφής.

Το 2018 ήταν μια από τις πιο ανατρεπτικές χρονιές της σύγχρονης ιστορίας. 

Ο κόσμος επιβίωσε και προχωράει μπροστά. 

Και ετοιμάζεται να υποδεχθεί το νέο έτος με νότα αισιοδοξίας και προσμένοντας τα καλύτερα.