Ομιλία για την Κατάσταση της Διάσπασης

«Ο άνεμος πνέει και πάλι ούριος για την Ευρώπη. Αλλά δεν θα προχωρήσουμε αν δεν εκμεταλλευτούμε τον άνεμο αυτό. [...] Θα πρέπει να χαράξουμε την πορεία μας για το μέλλον». Αυτά έλεγε στην περσινή ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, καθώς το 2017 βρήκε την ευρωπαϊκή οικονομία σε δυναμική ανάπτυξη και το πολιτικό ρίσκο σε σχετική ύφεση. 
Χρειάστηκε μόλις ένας χρόνος και μερικές κρίσιμες πολιτικές αναμετρήσεις, για να εστιάσει φέτος ο πρόεδρος της Κομισιόν στη θύελλα του εθνικισμού. Οι φωνές των άκρων είναι και πάλι ενισχυμένες και η ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης αμφισβητείται εντονότερα από ποτέ. 

Η φετινή ομιλία συνέπεσε με το «πράσινο» του Ευρωκοινοβουλίου στην ενεργοποίηση του άρθρου 7 για την Ουγγαρία, που κατηγορείται για υπονόμευση των ευρωπαϊκών αξιών και του κράτους δικαίου. Η ιστορική αυτή απόφαση σηματοδοτεί την απόφαση να μπει ένα «φρένο» στον αυταρχισμό τύπου Όρμπαν, αλλά θα μπορούσε και να διευρύνει το ρήγμα Ανατολής - Δύσης. 

Η Ιταλία την ίδια ώρα έχει σηκώσει και αυτή τη σημαία του μεταναστευτικού, βρίσκοντας αρκετούς υποστηρικτές από τον Ζεεχόφερ στη Γερμανία έως και τον Κουρτς στην προεδρεύουσα Αυστρία. 

Στη Γερμανία πλησιάζουν κρίσιμες τοπικές κάλπες, που θα μπορούσαν να δώσουν περαιτέρω ώθηση στο ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα, ενώ και το πρόσφατο αποτέλεσμα των εκλογών στη Σουηδία, χωρίς να εκπλήσσει κανέναν, έστειλε επίσης ηχηρό μήνυμα σε αυτή την κατεύθυνση. 

Πλησιάζει δε και η μάχη των προϋπολογισμών και ας μη νομίζει κανείς ότι είναι μόνο η Ρώμη, που θα παίξει μπρα ντε φερ με τις Βρυξέλλες. Και άλλοι γυμνάζουν τους βραχίονές τους, καθώς οι φωνές που συνολικά ζητούν περισσότερη «ανεξαρτησία» και επιστροφή στο «εθνικό» πληθαίνουν. Όσο για τις διαπραγματεύσεις για το Brexit, αποκαλύπτουν με τον καλύτερο τρόπο την ισχύ των σκληροπυρηνικών.

Η φετινή ομιλία Γιούνκερ ίσως θα έπρεπε να λέγεται για την «Κατάσταση της Διάσπασης» (State of Disunion), σχολίαζε καυστικά το Bloomberg. 

«Για να αγαπήσει κανείς την Ευρώπη πρέπει να αγαπήσει τα έθνη της. Για να αγαπήσει κανείς την πατρίδα του πρέπει να αγαπά την Ευρώπη» είπε ο Γιούνκερ, καλώντας σε ενότητα. Και ίσως θα έπρεπε να ξαναθυμίσει τα λόγια του Μαρκ Τουέιν, που επικαλέστηκε και πέρυσι: Σε μερικά χρόνια από τώρα θα είμαστε πιο απογοητευμένοι για όσα δεν κάναμε, παρά για όσα κάναμε.